Budowa i działanie lampy z czujnikiem ruchu część 1

Przy okazji opisywania sposobów naprawy lampy z czujnikiem ruchu zawartych w artykule pt. „Jak naprawić lampę z czujnikiem ruchu okiem praktyka” ujawniła się potrzeba posiadania schematu elektrycznego lampy, który w większości przypadków okazywał się niezastąpiony. Trudno naprawić urządzenie nie wiedząc, jak działa i co, skąd, dokąd idzie.

 

Lampa z czujnikiem ruchu Fogler DL-2400 firmy Kanlux

Jak działa lampa z czujnikiem ruchu Fogler DL-2400

W artykule pt. „Jak naprawić lampę z czujnikiem ruchu” prezentowaliśmy schemat lampy rozrysowany własnoręcznie, bo nigdzie oryginału nie da się zdobyć. Spójrzmy na tego typu schemat lampy Fogler DL-2400 (grafika poniżej). Jak widzimy, wiele się nam wyjaśnia i ułatwia naprawę lampy, ale tylko w obrębie układów peryferyjnych. Wiemy, że coś wchodzi do układu scalonego i coś z niego wychodzi, ale co dalej się dzieje, tego nie wiemy. Bez poznania wewnętrznej struktury układu scalonego więcej się nie dowiemy.

 

Schemat lampy Fogler Dl-2400 bez struktury wewnętrznej układu scalonego

Poniżej prezentujemy schemat tej samej lampy z uwzględnieniem struktury wewnętrznej układu scalonego, którą bez problemu w notach katalogowych można znaleźć:

 

Schemat lampy Fogler Dl-2400 ze strukturą wewnętrzną układu scalonego

Lampa z czujnikiem ruchu działa nie do końca dobrze

W poprzednich artykułach poznaliśmy co zrobić, gdy lampa z czujnikiem ruchu działa nie tak jak powinna, gdy lampa w ogóle nie świeci lub przeciwnie: lampa świeci cały czas i nie chce się wyłączyć. Poznaliśmy także co zrobić w przypadku, gdy lampa z czujnikiem ruchu włącza się bez powodu. Opisaliśmy wszystkie najczęściej występujące usterki lampy Fogler DL-2400 firmy Kanlux. W tym artykule zapoznamy się z innymi możliwymi (teoretycznie) usterkami. Artykuł ma charakter głównie edukacyjny, aby uwrażliwić początkującego elektronika, jak drobne szczegóły mogą wpłynąć na konkretne zachowanie się lampy.

 

Schemat lampy Fogler DL-2400

Schemat lampy Fogler przedstawiony powyżej pochodzący z artykułu „Lampa z czujnikiem ruchu Fogler DL-2400 – schemat połączeń” dobrze już znamy. Spójrzmy jednak teraz na niego z zastanowieniem, co by tu mogło się jeszcze zepsuć i jak by to wpłynęło na działanie lampy...

Lampa z czujnikiem ruchu nie świeci

Jaką możliwą usterkę lub problem możemy sobie wyobrazić, gdy lampa w ogóle nie świeci? Nie bierzemy w tym artykule możliwości, które już opisaliśmy w poprzednich artykułach.

Z innych możliwych problemów z działaniem lampy wymienić możemy problem z przedostaniem się sygnału sterującego z czujnika ruchu do układu sterującego. Jeśli coś go po drodze zatrzyma, nie wysteruje pierwszego wzmacniacza (W3), a więc lampa się nie zaświeci. Spójrzmy na schemat. Na drodze sygnału sterującego stoją dwa kondensatory elektrolityczne (C12 i C14) jako elementy pośredniczące. Jeśli coś im się stanie, nie przekażą informacji dalej.

A co się stanie, jeśli uszkodzi się tranzystor T3? W przypadku zwarcia złącza emiter-kolektor lampa będzie świecić non stop. W każdym innym przypadku uszkodzenie tego tranzystora spowoduje, że lampa nie będzie działać, bo nie poda masę kondensatorowi C14 i ten nie wysteruje wzmacniacza W3.

Uszkodzenie któregoś ze wzmacniaczy sprawi, że cała lampa przestanie działać. Choć układy scalone czy tranzystory są delikatnymi elementami, które podczas awarii urządzenia zawsze są pierwszymi podejrzanymi, to jednak jak do tej pory nie trafiłem w swojej praktyce, aby któryś z nich uległ uszkodzeniu.

Najczęściej spotykane usterki lampy z czujnikiem ruchu typu Fogler

Statystycznie rzecz ujmując, najczęściej spotykanym problemem w lampie Fogler jest czujnik ruchu. Zazwyczaj wystarczy poprawić jego lutowanie, czasem trzeba go jednak wymienić.

Na drugim miejscu listy najczęstszych usterek lampy Fogler jest układ zasilania, przeważnie kondensator C1 w zasilaczu beztransormatorowym lub dioda Zenera Z1 (na 24 V). Czasem jest to scalony stabilizator U1. Z innych usterek, które jeszcze obserwuję to uszkodzenie przekaźnika, ale to dosyć rzadko. Innego typu usterek w zasadzie nie obserwuję.

Lampa z czujnikiem ruchu zaświeca się bez powodu

W poprzednich artykułach poznaliśmy, jak poradzić sobie z różnymi usterkami lamy z czujnikiem ruchu Fogler DL-2400 firmy Kanlux. Występują one dosyć często, jednak – jak wynika z mojej praktyki – najczęstszym problemem z tym typem lampy jest sytuacja, w której lampa zaświeca się sama od siebie, bez powodu.

 

Lampa Fogler Dl-2400 zaświeca się bez wykrycia ruchu

Naprawianie urządzenia, które niby działa, ale nie do końca prawidłowo, nie jest czymś przyjemnym, ponieważ o wiele trudniej jest namierzyć wadliwy element. Lepiej, gdyby się on całkowicie uszkodził, wtedy znalezienie go jest łatwiejsze. Wystarczy kilka pomiarów... W przeciwnym wypadku pozostaje metoda Macajewa.

Metoda Macajewa

Pojęcia „Metoda Macajewa” to żargon w środowisku elektroników oznaczający, że jeśli nie możemy zlokalizować źródła usterki metodą pomiarową, pozostaje szukać po omacku, „macać” każdy element i sprawdzać, czy jest on sprawny. W praktyce wygląda to w ten sposób, że po ustaleniu prawdopodobnego obszaru, gdzie powinien być wadliwy element, wymienia się po kolei poszczególne elementy na nowe i sprawdza, czy pomogło – takie szukanie po omacku. Nie zawsze bowiem pomiar napięcia, rezystancji czy pojemności wskaże usterkę.

Jak naprawić lampę z czujnikiem ruchu

Z mojej praktyki wynika, że lampy Fogler DL-2400 zazwyczaj zaświecają się bez powodu w przypadku problemów z układem czujnika ruchu. Najprościej to sprawdzić wymontowując czujnik ruchu.

 

Czujnik ruchu

Po wymontowaniu czujnika ruchu i podłączeniu prądu lampa samoczynnie się zaświeci. Należy więc odczekać, aż zgaśnie. Po wyłączeniu się lampy, ta nie powinna się już sama zaświecić. Tak właśnie będzie w większości przypadków. Możemy w tej sytuacji sprawdzić teraz, czy pozostałe układy lampy działają poprawnie.

Lampa z czujnikiem ruchu świeci cały czas

W poprzednich artykułach naszego cyklu o naprawie lampy z czujnikiem ruchu zapoznaliśmy się ze sposobami naprawy w przypadku, gdy lampa w ogóle nie świeci i nie daje oznak życia. Dziś zajmiemy się przypadkiem odwrotnym: lampa z czujnikiem ruchu świeci cały czas, nie chcąc się wyłączyć.

 

W opisywanym przez nas przypadku nie ma zbyt wiele możliwości usterki, więc w miarę łatwo można sobie poradzić z jej usunięciem.

Restartowanie lampy z czujnikiem ruchu

Pierwsze co warto zrobić, to „zrestartować lampę”, czyli odłączyć na jej kostce prąd i chwilę odczekać (od kilku sekund do kilku minut). Po ponownym podłączeniu prądu do lampy ta oczywiście zaświeci się, bo tak reaguje na pojawienie się prądu lampa Fogler DL-2400, ale też niektóre inne lampy. Należy więc odczekać jakiś czas, nawet dłuższy niż to wynika z ustawienia regulacji czasu świecenia (Time). Jeśli lampa zgaśnie i potem zacznie normalnie działać, możemy uznać, że problem został rozwiązany, przynajmniej na jakiś czas. Niestety nie wiadomo na jak długo.

Z obserwacji wynika, że lampy z czujnikiem ruchu są wrażliwe na przepięcia, szczególnie podczas przechodzącej burzy, gdy pioruny walą blisko miejsca, gdzie znajduje się lampa. Lampa może się wtedy „zawiesić” i nie będzie chciała się wyłączyć. Całkowite odłączenie jej od prądu często pomaga. Prawdopodobnie czujnik ruchu się wzbudził i zapętlił w swoim działaniu. Odłączenie prądu pomaga zacząć mu wszystko od nowa.

Zwarcie styków przekaźnika

Jeśli zrestartowanie lampy nic nie pomoże, drugą najczęściej występującą usterką jest zwarcie (zespawanie) styków przekaźnika. W artykule pt. „Budowa i działanie lampy z czujnikiem ruchu” dowiemy się, że żarówka z chwilą wykrycia ruchu zostaje zasilona fazą poprzez styki przekaźnika. Bywają przypadki, że styki te zespawają się ze sobą, tworząc trwałe połączenie. Na nic wtedy czujnik ruchu i sterowanie, bo prąd płynie do żarówki cały czas przez zespawane styki przekaźnika.

Styki przekaźnika często ulegają takiej usterce, gdy muszą przepuścić duży prąd, zwłaszcza szybko zmieniający się w czasie. Co prawda większość styków przekaźników używanych w lampach z czujnikiem ruchu powinny według producenta wytrzymać 10 amperów (czasem 6 A), ale przy niewłaściwym używaniu styków mogą się one wypalić lub zespawać ze sobą.

Sytuacja powyższa występuje wtedy, gdy ktoś, zazwyczaj jakiś fachowiec, z braku dostępu do gniazdka, podłącza się (poprzez adaptor) ze swoją wiertarką, wyrzynarką czy piłą do oprawki lampy. Są to urządzenia o znacznie większej mocy niż żarówka, a ponadto pracują często impulsowo, kiedy to fachowiec odpowiednio do potrzeby, co chwila włącza i wyłącza swój sprzęt (aby coś przewiercić lub przeciąć). Wiadomo, że podczas włączania urządzenia prąd chwilowo płynie większy od nominalnego i bywają takie przypadki, że po wizycie fachowca lampa w bardzo krótkim czasie psuje się, a przyczyną awarii są właśnie styki przekaźnika.

Do ustalenia, czy przyczyną awarii są styki, czasem wystarczają zwykłe oględziny przekaźnika. Nieraz styki tak są wypalone, że aż robią dziurę w obudowie przekaźnika. Nietrudno w takim przypadku ustalić miejsce usterki gołym okiem.

Uszkodzony przekaźnik po wypaleniu styków

Lampa z czujnikiem ruchu nie świeci, brak oznak działania

W poprzednim artykule założyliśmy, że w lampie z czujnikiem ruchu słychać cyknięcie przekaźnika, zazwyczaj jednak takiego cyknięcia nie będzie słychać. Zobaczymy teraz jak w takim przypadku zlokalizować usterkę.

 

Lampa z czujnikiem ruchu Fogler DL-2400

Jak naprawić lampę z czujnikiem ruchu Kanlux Fogler DL-2400

Po ustawieniu czułości na maksimum (słoneczko) i podłączeniu prądu do lampy, z prawidłowym podłączeniem fazy do zacisku L w kostce lampy, możemy przystąpić do analizy.

Pierwszą czynnością, jaką w takim przypadku należy wykonać to kontrola zasilania elektroniki lampy, bo skoro lampa nie daje żadnych oznak działania, problem z zasilaniem jest bardzo prawdopodobny.

Zasilanie lampy z czujnikiem ruchu składa się z dwóch koniecznych napięć stałych: napięcia 24 V zasilającego przekaźnik oraz napięcia 8 V (w przypadku Foglera) zasilającego elektronikę. Oba te napięcia powinny być stale obecne po podłączeniu lampy do prądu. Sprawdzimy je, dokonując pomiaru woltomierzem na odpowiednich stabilizatorach. Dla napięcia 24 V jest to dioda Zenera, a dla 8 V jest to scalony stabilizator wyglądający jak tranzystor. Fotografia poniżej pokazuje umiejscowienie obu elementów wraz z punktami do pomiaru napięcia.

 

Pomiar napięć na stabilizatorze scalonym

Pomiar napięcia na diodzie Zenera

Pomiar napięcia 8 V

Scalony stabilizator napięcia wykorzystywany w lampie z czujnikiem ruchu składa się z trzech wyprowadzeń. Na środku jest masa (minus), a skrajne wyprowadzenia to plus napięcia zasilającego i napięcia stabilizowanego. W naszym przypadku z jednej strony powinniśmy mieć 24 V (napięcie zasilające), a z drugiej 8 V (napięcie stabilizowane). Jeśli zmierzone wartości nie będą dokładnie równe 24 i 8 V, ale będą blisko (np. 23,6 i 7,8 V), to uznajemy, że wszystko jest w porządku. To, co nas najbardziej interesuje to napięcie 8 V, czy jest ono prawidłowe, bo w przypadku napięcia zasilającego 24 V może być nawet nieprawidłowe, np. 10 V, a i to stabilizator da nam 8 V, bo ma z czego brać.

Jeśli na stabilizatorze brak napięcia 8 V lub jest ono dużo różniące się od niego, wtedy dopiero interesuje nas napięcie 24 V, czy jest prawidłowe. Zwracamy uwagę, że w przypadku lamp innych producentów to napięcie stabilizowane dla elektroniki może być inne, np. 5 V. Należy zatem sprawdzić na stabilizatorze, jaka jest tam napisana wartość. Oznaczenie „78L08” w naszej lampie wskazuje na napięcie 8 V (dwie ostatnie cyfry) i takie napięcie powinno być.

Jeśli na stabilizatorze jest napięcie 24 V, ale brak napięcia 8 V, jest to informacja o uszkodzeniu stabilizatora. Należy go wymienić. Brak napięcia zasilającego (wchodzącego do stabilizatora) 24 V lub jego zaniżona wartość wskazuje na problem z napięciem zasilającym 24 V i w związku z tym należy ten scalony stabilizator zostawić w spokoju i przejść do układu pierwszego stabilizatora, czyli tego dającego napięcie 24 V. Jeśli na diodzie Zenera brak jest 24 V lub jest ono obniżone, lampa nie zadziała.

Brak w lampie napięcia 24 V

Jak naprawić lampę z czujnikiem ruchu okiem praktyka

Jakiś czas temu prezentowaliśmy artykuł o tym, jak naprawić lampę z czujnikiem ruchu. Cieszy się on dość dużym zainteresowaniem, dlatego też przygotowaliśmy kolejny artykuł na ten temat. Naprawa lampy z czujnikiem ruchu zostanie przedstawiona tym razem okiem praktyka, kogoś dla kogo naprawa takiej lampy jest na porządku dziennym. W poprzednim przypadku opisywaliśmy lampę firmy ZeXt model PSC 240, a w niniejszym artykule za analizowany model przyjęliśmy lampę Fogler DL-2400 firmy Kanlux.

Lampa Fogler DL-2400 firmy Kanlux

Od czego zacząć naprawę lampy z czujnikiem ruchu

Naprawę lampy z czujnikiem ruchu rozpoczynamy od ustalenia objawów, jakie niepożądane działanie lampa przejawia. Są cztery możliwości:

1. Lampa w ogóle nie świeci i nie reaguje na ruch

2. Lampa świeci cały czas bez względu na to, czy ruch jest, czy go nie ma

3. Lampa zaświeca się, chociaż nie pojawia się ruch

4. Lampa działa, ale tylko częściowo

Każde z tych zachowań jest wynikiem innych problemów z lampą wymagające innego podejścia. Opiszemy teraz krok po kroku sposoby, jak podejść do naprawy takiej lampy i na co zwrócić uwagę.

Lampa z czujnikiem ruchu nie świeci i nie reaguje na ruch

Najlepiej naprawia się lampy z czujnikiem ruchu wtedy, gdy te w ogóle nie działają. Jest wtedy nadzieja na szybką lokalizację usterki i pewność, że po jej usunięciu (zazwyczaj wymianie uszkodzonego elementu) lampa zacznie działać i nie będzie stwarzać dalszych problemów.

Od czego zacząć naprawę lampy, gdy ta nie daje żadnych oznak życia? Od rzeczy najprostszych. Sprawdźmy wpierw czy na kostce zaciskowej jest w ogóle napięcie, bo jeśli z jakichś powodów nie ma, to wiadomo, że lampa nie będzie działać.

 

Kostka zaciskowa w lampie Fogler

Krzyżówki matematyczne z odpowiedziami

Czas na ostatni artykuł cyklu poświęconego krzyżówkom matematycznym. Podajemy w nim pełne rozwiązania krzyżówek podanych w poprzednim poście.

Jak mogliśmy się przekonać, krzyżówki matematyczne są świetnym uzupełnieniem nie tylko zagadek logicznych, ale także zwykłych krzyżówek (literowych). Stanowią one wszystkie ważny element w rozwoju osobistym, bo bez sprawnego i dobrze przygotowanego mózgu, a za nim umysłu, nie osiągniemy zbyt wiele w tej trudnej drodze, jaką jest samorozwój człowieka.

Odpowiedzi do krzyżówek matematycznych

 

Krzyżówki matematyczne z odpowiedziami

Dobrze rozwinięty mózg to podstawa wielu dalszych działań związanych z naszym samorozwojem. Sięgajmy więc często i ochoczo po różnego rodzaju zadania wymagające ruszenia głową, bo zawsze odniesiemy z tego korzyść. Im trudniejsze zadanie, wymagające od nas intensywnego „główkowania”, tym lepiej.

Nie zapomnijmy jednak o łatwych zadaniach, a nawet odpoczynku, bo jak w elementach metalowych występuje zmęczenie materiału, tak i w naszej psychice może dojść do przeciążenia, a nie o to przecież chodzi, aby zablokować się psychicznie na wiele dni. Umysł tak jak mięśnie należy ćwiczyć delikatnie (bez nadwyrężania), ale systematycznie – wtedy będzie nam służyć w pełni do późnej starości.

 

Rozwiązania  krzyżówek matematycznych

Krzyżówki matematyczne

Ktoś, kto zakończył rozwijanie swojego mózgu na poziomie szkoły, niemądrze czyni, bo bez podtrzymywania pełnej sprawności mózgu i jego dalszego rozwijania będzie następować powolny spadek wydajności mózgu i mentalny regres kończący się zazwyczaj wyprodukowaniem kolejnego Ferdka Kiepskiego, a nikt chyba nie chce takim być...

  

Ciekawe artykuły:

• Krzyżówki matematyczne
  
• Zagadki matematyczne
  
• Zagadki logiczne i inne zagadki
  

    
    Zapoznaj się z innymi artykułami. Przejdź do zakładki Spis artykułów.