Gwiazdy - narodziny, życie i śmierć cz 2

Gromady gwiazd 

 

Poza lokalnym grupowaniem się, gwiazdy mogą gromadzić się także w o wiele większe układy. Nazywamy je gromadami gwiazd i możemy uznać, że są to gwiezdne "miasta" (Fot.2). W takim mieście żyje od dziesięciu do setek tysięcy "mieszkańców". 

Fot.2 Gromada kulista                                                                                                fot. NASA

 

 Galaktyki

 

Czy idąc dalej tym śladem, obok "miast", istnieją także gwiezdne "państwa"? Oczywiście. Są to galaktyki (Fot.3). Galaktyka jest skupiskiem setek miliardów gwiazd, związanych ze sobą siłami grawitacji. Znajdują się w niej i gwiazdy samotne i wielokrotne, oraz duża ilość gromad gwiazd. My naszą Galaktykę możemy obserwować od środka, ponieważ znajdujemy się wewnątrz niej. Zobaczymy ją na naszym niebie w postaci jasnej smugi składającej się ze słabo świecących gwiazd. Nazywamy ją Drogą Mleczną. Gdybyśmy popatrzyli z daleka stwierdzilibyśmy ze zdziwieniem, że w pobliżu galaktyki, w tym przeogromnym Kosmosie nic nie ma. Pustka. Między jedną galaktyką a drugą istnieją tak duże odległości, że nawet nie można sobie ich wyobrazić.  

Fot.3 Galaktyka                                                                                                  fot. NASA

Gromady galaktyk

 

Galaktyki jednak, podobnie jak gwiazdy, nie lubią żyć samotnie. Dlatego też grupują się w większe układy, począwszy od dwóch, a skończywszy na kilku tysiącach galaktykach. Układy takie nazywamy gromadami galaktyk i możemy je traktować jako "kontynenty" na Ziemi (Fot. 4). Większość obiektów widocznych na fotografii to różnego typu galaktyki. Teraz łatwiej będzie uzmysłowić sobie pustkę w Kosmosie: W każdej galaktyce jest po wiele miliardów gwiazd, a pomiędzy nimi prawie nic nie ma. 

Fot.4 Gromada galaktyk                                                                             fot. NASA

 

Gromada galaktyk, w której my się znajdujemy, tzw. Lokalna Grupa Galaktyk, liczy około dwudziestu składników. Okazuje się jednak, że te gromady galaktyk grupują się w jeszcze większe układy, tworząc supergromady galaktyk. Nie wykluczone, że i one tworzą jakieś większe struktury, coś w rodzaju gromady supergromad.

 

Prędkość radialna i ruch własny

 

Wszystkie obiekty w Kosmosie poruszają się, nic nie stoi w miejscu. Odbija się to w wyglądzie naszego ziemskiego nieba. Patrząc na gwiazdy z Ziemi możemy przypisać im dwie własności: prędkość radialną i ruch własny. Pierwsza cecha mówi z jaką prędkości gwiazda przybliża się lub oddala od nas, a druga mówi, jak bardzo w ciągu wieku gwiazda zmieni swoje położenie względem innych gwiazd. Niech gwiazda porusza się względem nas, tak, jak na rys. 4. Wtedy jej ruch można zdefiniować właśnie za pomocą prędkości radialnej i ruchu własnego.

Z rysunku wynika bezspornie, że gwiazda ta przybliżyła się do nas, ale jednocześnie zmieniła także swoje położenie względem innych gwiazd. Gwiazdą, która ma największy ruch własny jest Gwiazda Barnarda. W ciągu stu lat zmienia ona swoje położenie o całą średnicę Księżyca. W ten sposób od tysiącleci wędruje sobie od gwiazdozbioru do gwiazdozbioru, przybliżając się do nas z prędkością 108 km/sek. Za dziesięć tysięcy lat minie nas w bardzo bliskiej jak na kosmiczne warunki odległości. Wynika z tego, że nasze niebo nieustannie zmienia swój wygląd. Inaczej wyglądało cztery tysiące lat temu i inaczej będzie wyglądać za dziesięć tysięcy lat. Panta rhei - jak mówią Grecy.

               1  2             

Artykuł pochodzi z mojej książki pt. "Ciekawe, niezwykłe, zastanawiające. Część 1". Zapraszam na Stronę książki.

Ciekawe artykuły:

• Jak duży jest Wszechświat?
• Teoria względności
• Analemma, czyli słoneczna ósemka
• Kontakt z obcymi cywilizacjami
• Kosmiczna galeria

   Zapoznaj się z innymi utworami. Przejdź do zakładki Spis artykułów.