Jak zostać dawcą szpiku cz 1

W obecnych czasach istnieje wiele sposobów na pomaganie innym, nawet z możliwością oddania cząstki siebie. Tak jest, chociażby z najbardziej znanym i popularnym oddawaniem krwi czy przeszczepem narządów. Są to działania, które w sposób istotny wspierają leczenie osób chorych, a nawet ratują życie. Mniej znanym i popularnym jest oddanie swego szpiku do przeszczepu. Główny powód tego stanu rzeczy leży prawdopodobnie w tym, że deklarujemy tylko taką chęć — szpik nie jest od nas pobierany od razu. Zostanie pobrany dopiero wtedy, kiedy znajdzie się potrzebujący, któremu będzie go można przeszczepić. Nierzadko bywa tak, że osoby zdeklarowane ani razu w swoim życiu nie mają okazji oddać swego szpiku. Okazuje się, że zgodność antygenowa musi być tak wysoka, że rzadko kiedy to się udaje. Inaczej jest z oddawaniem krwi, która zawsze się przyda, jak nie temu, to innemu choremu.

Co roku około 3500 osób (dorosłych i dzieci) choruje na białaczkę i inne choroby układu krwiotwórczego. Dla wielu z nich jedyną szansą na wyzdrowienie jest przeszczep szpiku. Jest to już dla nich ostatnia deska ratunku, bardzo niebezpieczna, ponieważ przed przeszczepem trzeba zniszczyć dotychczasowy układ odpornościowy, a tym samym pozbawić chorego tej naturalnej ochrony. W tym okresie nawet zwykłe przeziębienie może w konsekwencji doprowadzić do zgonu, stąd też tak ważne jest, aby wszczepić najbardziej podobny szpik do tego, który był. Inaczej organizm nie uzna go i odrzuci, co będzie równało się z narażeniem życia.

Najlepszym rozwiązaniem dla pacjenta jest posiadanie rodzeństwa, gdyż w najbliższej rodzinie najłatwiej znaleźć pasującego dawcę, choć często bywa tak, iż wśród licznego rodzeństwa nie ma nikogo, którego szpik byłby odpowiedni. Udaje się to tylko co czwartemu. W takiej sytuacji pozostaje już tylko szukanie dawcy wśród osób niespokrewnionych, zupełnie obcych, czasem nawet z innego kraju.

Jak wspominaliśmy, trudno jest znaleźć osobę pod względem zgodności antygenów, dlatego też dane osób zadeklarowanych, jako gotowe, by oddać szpik, trafiają do Centralnego Rejestru Niespokrewnionych Potencjalnych Dawców Szpiku w danym kraju, a poprzez nie do światowego Rejestru BMDW (Bone Marrow Donor Worldwide), które gromadzi dane dwudziestu pięciu milionów potencjalnych dawców z 53 krajów. Im więcej osób zadeklaruje chęć zostania dawcą szpiku, tym większa szansa, że osoba chora znajdzie swego genetycznego bliźniaka. Na początku bieżącego roku (2015) liczba osób deklarujących się jako honorowi dawcy szpiku w Polsce przekroczyła 750 tysięcy, co daje nam siódmą pozycję w świecie.

Należy mieć tego świadomość, że przeszczep szpiku ratuje życie w przypadku ponad siedemdziesięciu różnych chorób, włączając w to białaczki, anemię, chłoniaki, wrodzone zespoły niedoboru odporności i zespoły mielodysplastyczne, choć najbardziej kojarzy się z białaczką, która jest najczęstszym nowotworem osób młodych, także małych dzieci.

Młoda pacjentka chorująca na białaczkę

Czymże jest ten szpik i co on nam daje? Jest to główny narząd krwiotwórczy, czyli fabryka produkująca krew. Regulacja działalności szpiku jest bardzo skomplikowana i wrażliwa na wiele czynników, dlatego dość często zdarzają się choroby tego układu. W szpiku najważniejsze są tzw. komórki macierzyste krwiotworzenia. Mnożąc się całe życie, dają początek krwinkom macierzystym, z których powstają krwinki czerwone, płytki krwi i krwinki białe.

Szpik, podobnie jak krew, podlega ciągłej regeneracji, stąd też oddając go, dawca nic nie traci, gdyż w ciągu dwóch tygodni odnowi się on i wyrówna swój poziom. Komórki macierzyste szpiku wraz z krwią dostają się do kości biorcy i w jamach szpikowych odtwarzają szpik zniszczony wcześniej przez chemio- lub radioterapię. Ten z kolei powoli (w przeciągu roku, dwóch) odbudowuje układ odpornościowy organizmu.

Pobranie i przeszczepienie szpiku odbywa się jedynie w upoważnionych Ośrodkach Transplantacji Szpiku i nie stanowi żadnego zagrożenia dla dawcy. Zazwyczaj wraca on do domu albo w ten sam dzień, albo dnia następnego.

Podobnie jak w przypadku oddawania krwi, szpik można oddać jedynie nieodpłatnie i bezinteresownie (stąd też nazwa „Honorowy dawca szpiku”), a ponadto anonimowo, bez bezpośredniego spotkania z chorym. Owszem, istnieje taka możliwość, aby spotkać się z osobą, dla której oddało się szpik, ale tylko za obopólną zgodą, w jakiś czas po przeszczepie. Każdy kraj trochę inaczej do tego podchodzi. W niektórych krajach (np. w Finlandii) informowanie dawcy o stanie zdrowia biorcy i spotkanie z nim jest niedozwolone, w innych krajach (w tym i w Polsce) kontakt jest możliwy po upływie minimum roku, czasem kilka lat.

Ciąg dalszy artykułu -->>

 

Artykuły uzupełniające:
- Sposoby pobrania szpiku kostnego
- Kto nie może zarejestrować się jako dawca szpiku

Artykuł pochodzi z mojej książki pt. "Ciekawe, niezwykłe, zastanawiające. Część 2". Zapraszam na Stronę książki.

Ciekawe artykuły:

• Jak słowa zmieniały znaczenie
• Dawne historie i opowieści
• Przeżycia na granicy śmierci
• Niezwykłe opowieści o niezwykłych ludziach
• Jak poznać, że ktoś bierze narkotyki

    
    Zapoznaj się z innymi artykułami. Przejdź do zakładki Spis artykułów.